مدیر حوزه های علمیه كشور بر ضرورت بازآفرینی نظام خدمت‌رسانی بر مبنای آموزه‌های اسلامی تأكید كرد و گفت: خدمت به طلاب، زیرساخت همه مأموریت‌های ذاتی حوزه و نقش‌آفرینی آن در تحول تمدنی جامعه است.
آیت‌الله علیرضا اعرافی، مدیرحوزه های علمیه كشور در جمع مدیران ستادی و استانی معاونت امور طلاب و دانش‌آموختگان حوزه های علمیه كه در مدرسه علمیه معصومیه قم برگزار شد ضمن تسلیت ایام فاطمیه و تقدیر از برگزاركنندگان این همایش، به‌ویژه معاونت امور طلاب حوزه، اظهار كرد: حضور حجت‌الاسلام والمسلمین قنواتی در این جایگاه به دلیل فضل شخصی، سابقه مدیریتی و درك میدانی از واقعیت‌های حوزوی، مغتنم است.
مدیر حوزه‌های علمیه كشور سخنان خود را در دو محور اصلی بیان كرد:
محور اول: نظام خدمت‌رسانی در اسلام
مفهوم خدمت در اسلامی و برآوردن حاجات
آیت الله اعرافی با بیان اینكه خدمت‌رسانی در اسلام دارای نظامی جامع و منطقی كامل است، گفت: خدمت یعنی برآوردن حاجات دیگران و تأمین نیازهایی كه فرد یا جمع در سطوح و مراتب مختلف دارند. این مفهوم در تعابیر روایی با مستندات متعدد مانند «قضاء حاجت‌المؤمن» یا «قضاء حاجت الخلق» بیان شده است.
قَالَ اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَضَاءُ حَاجَةِ اَلْمُؤْمِنِ أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ حِجَّةٍ مُتَقَبَّلَةٍ بِمَنَاسِكِهَا وَ عِتْقِ أَلْفِ رَقَبَةٍ لِوَجْهِ اَللَّهِ وَ حُمْلاَنِ أَلْفِ فَرَسٍ فِی سَبِیلِ اَللَّهِ بِسُرُجِهَا وَ لُجُمِهَا.
امام صادق علیه السّلام فرمودند: بر آوردن نیاز مؤمن بهتر از هزار حج مقبول با اعمال آن و آزاد كردن هزار بنده در راه خدا و هزار اسب با بار و زین و دهنه در راه خداست. [مشكاة الأنوار فی غرر الأخبار، ج 1، ص 143]
عضو شورای عالی حوزه های علمیه افزود: در منابع لغوی نیز خدمت به معنای «القیام بحوائج الناس» آمده است. چون حاجت و نیاز دارای ابعاد، اضلاع و مراتب متعدد است، خدمت نیز انواع و درجات مختلفی پیدا می‌كند.
امام كاظم علیه السلام: إنَّ لِلّهِ عِبادا فِی الأرضِ یَسعَونَ فی حَوائجِ النّاسِ هُمُ الآمِنونَ یَومَ القِیامَةِ
امام كاظم علیه السلام فرمودند: خداوند در زمین بندگانی دارد كه برای برآوردن نیازهای مردم می كوشند؛ اینان ایمنی یافتگان روز قیامت اند. [الكافی، ج 2، ص 197]
انواع نیازها: فردی و اجتماعی
آیت الله اعرافی با اشاره به تقسیم‌بندی نیازهای انسان، تصریح كرد: برخی از حاجات انسان فردی و درونی است و برخی دیگر جنبه جمعی دارد. جامعه نیز همچون موجودی زنده، نیازهایی واقعی فراتر از نیازهای فردی دارد كه تأمین آنها نشانه حیات اجتماعی سالم است.
مراتب سه‌گانه تأمین نیاز
مدیر حوزه های علمیه كشور با بیان اینكه تأمین نیاز مراتبی دارد، توضیح داد:
نخست: شناخت نیاز؛
دوم: احساس آن؛
سوم: تقاضا برای رفع آن.
آیت الله اعرافی ادامه داد: گاه انسانی نیازمند است اما خود نسبت به آن آگاهی ندارد مانند بیمار بیهوش كه محتاج درمان است اما درك آن را ندارد. رفع چنین نیازی نیز خدمت محسوب می‌شود. مرتبه بالاتر آن است كه انسان نیاز خود را درك كند و از نداشتن آن رنج ببرد. خدمت در این سطح، علاوه بر رفع حاجت، كاهش رنج و تولید شادی است.
از این منظر، نیازها به سه دسته تقسیم می‌شوند:
1. نیاز واقعی (ثبوتی): قبل از آگاهی
2. نیاز آگاهانه (احساسی): با درك و رنج
3. نیاز ابرازشده (بیانی): با تقاضا و درخواست
نیاز به خدا، راس همه نیازها
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با اشاره به نظریه مراتب نیاز در روان‌شناسی معاصر، گفت: اسلام در كلیت این طبقه‌بندی را می‌پذیرد، اما معتقد است كه در رأس همه نیازها، نیاز به خداوند متعال قرار دارد. همان‌گونه كه قرآن كریم در آیه 15 سوره فاطر می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ أَنتُمُ الْفُقَرَاءُ إِلَی اللَّهِ ۖ وَاللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیدُ / ای مردم شما (همگی) نیازمند به خدائید؛ تنها خداوند است كه بی‌نیاز و شایسته هر گونه حمد و ستایش است»
مدیر حوزه های علمیه كشور تأكید كرد: در منطق اسلامی، نیاز به خدا ریشه همه نیازهاست، زیرا فیض الهی هم آفریننده وجود انسان است و هم بخشنده كمالات او.
ثواب عظیم خدمت در روایات
آیت الله اعرافی با ذكر روایتی از امام صادق(ع) گفت: قَالَ اَلصَّادِقُ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ: قَضَاءُ حَاجَةِ اَلْمُؤْمِنِ أَفْضَلُ مِنْ أَلْفِ حِجَّةٍ مُتَقَبَّلَةٍ بِمَنَاسِكِهَا وَ عِتْقِ أَلْفِ رَقَبَةٍ لِوَجْهِ اَللَّهِ وَ حُمْلاَنِ أَلْفِ فَرَسٍ فِی سَبِیلِ اَللَّهِ بِسُرُجِهَا وَ لُجُمِهَا.
امام صادق علیه السّلام فرمود: بر آوردن نیاز مؤمن بهتر از هزار حج مقبول با اعمال آن و آزاد كردن هزار بنده در راه خدا و هزار اسب با بار و زین و دهنه در راه خداست. امام صادق علیه السلام : برآوردن نیاز مؤمن به یقین برتر از یك حجّ و یك حجّ و یك حجّ و··· است، و حضرت تا ده حجّ شمرد. [مشكاة الأنوار فی غرر الأخبار، ج 1، ص 143]
حضرت پس از بیان ثواب طواف می‌فرماید: برآوردن حاجت مؤمن، از ده بار طواف برتر است. این نشان می‌دهد كه رفع غم از دل مؤمن یا افكندن بذر شادی در قلب او، جایگاهی والا دارد.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه افزود: در منابع روایی از جمله كتب اربعه و وسائل‌الشیعه در باب‌های فعل معروف و قضاء حوائج المؤمنین، گستره حیرت‌انگیزی از ثواب خدمت مشاهده می‌شود؛ از رفع نیاز مادی تا تأمین آرامش روحی.
دو بال سعادت: عبادت و خدمت
عضو هیئت رئیسه مجلس خبرگان رهبری با تأكید بر اینكه خدمت بخشی جدایی‌ناپذیر از مسیر سعادت بشر است، اظهاركرد: اسلام، انسان را موجودی می‌داند كه برای رسیدن به كمال، به دو بال نیاز دارد:
یكم: عبادت و بندگی خداوند در درون؛
دوم: خدمت و ایفای نقش اجتماعی در بیرون.
آیت الله اعرافی افزود: انسان كامل در نگاه اسلام، كسی است كه این دو بُعد را باهم محقق سازد؛ نه آنكه منزوی در عبادت و نه غافل از جامعه باشد.
هویت ذاتی حوزه: خدمتگزاری
مدیر حوزه های علمیه سراسر كشور با بیان اینكه هویت ذاتی حوزه، خدمت است، تصریح كرد: حوزه دو عنصر اساسی دارد: نخست، تضلّع در معارف دینی و بهره‌گیری از كتاب و سنت؛ دوم، برون‌گرایی اجتماعی.
وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر برون‌گرا بودن حوزه، گفت: اگر روزی حوزه‌ای داشته باشیم سرشار از فقاهت و تفكر عقلی، اما در نشر و پیاده‌سازی آنها نقشی نداشته باشد، آن حوزه هویت اصلی خود را از دست داده است.
خدمت فكری و اخلاقی، قله حوزه
عضو شورای عالی حوزه های علمیه با تأكید بر اینكه خدمت اصلی حوزه، خدمت فكری و اخلاقی است، افزود: گروه‌های جهادی و خدمات میدانی ارزشمندند، اما خدمت جانانه و آسمانی، عرضه اندیشه الهی به بشر و پاسخ به عطش معنوی و فكری انسان است.
وی تصریح كرد: كار شما در امور طلاب، زیرساخت آن خدمت اصلی است. شما سنگ‌بنای ساختاری هستید كه تمام مأموریت‌های ذاتی حوزه بر آن استوار می‌شود.
چهار اصل بنیادین خدمت‌رسانی اسلامی
مدیر حوزه های علمیه كشور با بیان اینكه اسلام در هر موضوعی دارای نظام فكری منسجم است، بیان كرد: درباره هر حوزه‌ای، سه نوع اندیشه «كلامی و فلسفی»، «اندیشه‌های فقهی» و «اندیشه‌های اخلاقی» وجود دارد.
آیت الله اعرافی در ادامه چهار اصل بنیادین نظام خدمت‌رسانی اسلامی را اینگونه برشمرد:
اصل اول: نگاه الهی به مخلوق
پیامبر اكرم (صلی الله علیه و آله)، امام صادق (علیه السلام)، عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ اَلنَّوْفَلِیِّ عَنِ اَلسَّكُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ : اَلْخَلْقُ عِیَالُ اَللَّهِ فَأَحَبُّ اَلْخَلْقِ إِلَی اَللَّهِ مَنْ نَفَعَ عِیَالَ اَللَّهِ وَ أَدْخَلَ عَلَی أَهْلِ بَیْتٍ سُرُوراً. [الكافی، جلد2, صفحه164] در واقع نخستین و ریشه‌ای‌ترین اصل این است كه انسان بداند هرگاه به دیگری خدمت می‌كند، در حقیقت به خداوند خدمت می‌نماید. در همین حدیث معروف آمده: «الخلقُ عیالُ الله» (همه خلق، خانواده خداوندند). آن دست نیازمند، سایه دست خداست.
اصل دوم: حفظ كرامت مخاطب
طرفی كه خدمت دریافت می‌كند، دارای كرامت ذاتی است. خدمتگزار باید این كرامت را نه‌تنها در زبان، بلكه در قلب خود ببیند و حس كند. با یك تغییر كوچك در بدن یا شرایط، جایگاه‌ها تغییر می‌كند و انسان خدمتگزار می‌فهمد كه تمام برتری‌ها تنها امانتی از سوی خداست.
اصل سوم: خدمت بدون معامله دنیایی
مدیر حوزه های علمیه كشور با اشاره به آیه 9 سوره انسان «إِنَّمَا نُطْعِمُكُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لَا نُرِیدُ مِنْكُمْ جَزَاءً وَلَا شُكُورًا» اظهار كرد: در منطق اسلام، خدمت معامله‌ای دنیویی نیست. كمال خدمتگزاری آن است كه كار را معامله‌ای با خدا بداند، نه با انسان‌ها.
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم افزود: خدمتگزار حقیقی، كار خود را در برابر مزد، مقام یا پاداش دنیایی انجام نمی‌دهد، بلكه نیتش رضای خداست. امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌فرمایند: «واللهِ ما تقدّمتُ للإمارة خطوةً واحدة" (به خدا سوگند، برای حكومت حتی یك گام برنداشتم).» و هم چنین امیرالمؤمنین(علیه السلام) به ابن عباس فرمودند: «مَا قِیْمَهُ هذَا النَّعْلِ؟ فَقُلْتُ: لَا قِیْمَهَ لَهَا، فَقالَ (علیه‌السلام): وَ اللهِ لَهِیَ أَحَبُّ اِلَیَّ مِنْ إمْرَتِكُمْ، إلّا أنْ أقیمَ حَقّاً، أوْ أدْفَعَ باطِلاً»؛ ارزش این لنگه كفش چند است؟ گفتم: ارزشی ندارد؛ فرمود: به خدا قسم این را از حكومت بر شما دوست‌تر دارم مگر آن كه حقی را بر پا دارم یا باطلی را براندازم. [نهج‌البلاغه، خطبه 33]
این همان روحی است كه اگر كسی بتواند بگوید: «من هر آنچه انجام می‌دهم برای طلبه، استاد، نظام و حوزه، نه برای پول است، نه مقام، نه رتبه، نه منزلت، نه تشویق و نه تشكر»، این به قله‌ی خدمت اسلامی رسیده است.
ارزش حقیقی انسان و كار او به همین میزان از «خلوص و بی‌ادعایی» وابسته است. ما نباید «عمر» و «وجود» خود را به بهایی اندك بفروشیم. وجود آدمی ارزشی بالاتر دارد؛ بهای حقیقی آن فقط «رضوان الهی» است.
اصل چهارم: نظام اولویت‌ها
آیت الله اعرافی تصریح كرد: هرچه خدمت به سمت امور زیربنایی‌تر و بنیادین‌تر جهت یابد، ارزش والاتری پیدا می‌كند. اولویت‌بخشی خدمات بر اساس مصلحت كلان و نیاز جامعه دینی، از معیارهای اصلی است.
محور دوم: انتظارات از معاونت امور طلاب
نكته اول: آشنایی با نظامات علمی و طرح‌های تحولی
مدیر حوزه های علمیه كشور گفت: امور طلاب و دانش‌آموختگان باید خدمت خود را متناسب با نظامات علمی، تحصیلی و تطبیقی تنظیم كند و با جنس كارها و برنامه‌های آن نظامات آگاهی داشته باشد.
خدمتی كه به سازوكارهای اصلی رشد، علم و ایمان جهت دهد، بر خدمت‌های سطحی و مقطعی برتری دارد.
در مدیریت اسلامی، «اولویت‌بخشی خدمت‌ها بر اساس مصلحت كلان و نیاز جامعه‌ی دینی»، یكی از معیارهای اصلی است.
به همین ترتیب، محور دوم مباحث ما ناظر به «انتظارات و توقعات حوزه از بدنه‌ی خدمتگزاران» است.
این انتظارات مبتنی بر شرح وظایف رسمی و تصمیم‌های برنامه‌ریزی‌شده‌ی حوزه است.
شما همكاران گرامی در مسیر این برنامه‌ها، خدماتی ارزشمند و مشكور ارائه كرده‌اید.
اكنون لازم است بخشی از آنها را مرور و بر چند نكته‌ی محوری تأكید كنم.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه با اشاره به نگاه منظومه‌وار به طرح‌های حوزه، افزود: دو سال پیش، طی 12 ساعت در مشهد، منطق طرح‌های سال‌های اخیر را تبیین كردم. آنچه در حوزه دنبال می‌شود، به رغم كاستی‌ها، یك منظومه منسجم است كه طراحی شده است.
جمع آوری مطالبات سی ساله رهبر معظم انقلاب از حوزه
آیت الله اعرافی با اشاره به جمع‌بندی سی‌ساله مطالبات حوزه، گفت: اخیراً كل مطالبات سی سال گذشته رهبر معظم انقلاب جمع‌آوری و در كتابچه‌ای پالایش شد. در همه‌ی طراحی‌ها، فرمایش‌ها و دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب به‌طور جدی مورد توجه بوده و همچنان در اصلاحات بعدی ادامه دارد.
وی تأكید كرد: همكاران در امور طلاب باید این مشقت را بپذیرند كه دائم اندیشه‌ها و طرح‌های جدید و مباحث مرتبط با نقش كلان حوزه را بازسازی و روزآمد كنند.
نكته دوم: آشنایی با حوزه امروز و نقش روحانیت
آیت الله اعرافی بر ضرورت آشنایی عمیق با وضعیت كنونی حوزه و نقشی كه امروز باید ایفا كند، تأكید كرد.
نكته سوم: هدفمندی خدمات
آیت الله اعرافی با اشاره به طرح هدفمندی كه هفت سال پیش مطرح شد، گفت: خدمات باید معطوف به خروجی نهایی و مأموریت‌های ذاتی حوزه باشد. اینجا خدمت‌رسانی متعالی است كه هدف‌های بزرگ در نظر دارد.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه پنج كلان مأموریت اصلی حوزه را برشمرد:
1. تربیت نیرو با آموزش
2. تولید علم و محتوا با پژوهش
3. پرورش انسان دین‌باور
4. تبلیغ و جهاد تبیین
5. مدیریت دینی و پیاده‌سازی ارزش‌های الهی در جامعه
آیت الله اعرافی تأكید كرد: هر خدمتی باید در ذهن ما این نكته را داشته باشد كه به كدام‌یك از این اهداف گره می‌خورد. خروجی نهایی باید عالم، معلم، محقق، مبلّغ یا مدیر فرهنگی باشد كه راهبر جامعه به سمت آرمان‌های انقلاب و تمدن اسلامی است.
نكته چهارم: توجه به طبقات دانش‌آموختگان
مدیر حوزه های علمیه كشور با بیان اینكه عنوان معاونت، «امور طلاب و دانش‌آموختگان» است، گفت: یك بال كار شما مربوط به طلبه در حال تحصیل است كه پایه همه اهداف حوزه در دوره تحصیل است. بال دوم، دانش‌آموختگانی است كه به سمت یكی از مأموریت‌ها رفته‌اند.
پنج طبقه از دانش‌آموختگان
آیت الله اعرافی پنج طبقه از دانش‌آموختگان را اینگونه ترسیم كرد و گفت:
1. فعالان درون نظام حوزه: تدریس، تحقیق و مدیریت حوزوی
2. فعالان نظامات تبلیغی: طرح‌های هجرت، امین و اعزام‌ها
3. محققان در نهادهای علمی دیگر
4. شاغلین در استخدام‌ها و سازمان‌ها
5. سایر دانش‌آموختگان
مدیر حوزه های علمیه كشور با اشاره به طرح «امتداد»، گفت: ما بیش از 30 هزار دانش‌آموخته داریم كه نیمی از آنان در سازمان ها و نهادها مشغولند، لذا باید به نوعی با حوزه در تعامل باشند و هویت حوزوی خود را حفظ كنند.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه تصریح كرد: وظیفه امور طلاب، صیانت از هویت حوزوی دانش‌آموختگان، حتی با خدمات اندك است.
وظیفه‌ی امور طلاب آن است كه با رعایت اولویت‌ها، ارتباط فعال و عاطفی این طبقات را با حوزه حفظ و تقویت كند. نباید اجازه داد رشته‌ی ارتباط علمی و معنوی آنان با بدنه‌ی حوزه گسسته شود.
سیاست‌های خروجی و ماندگاری هدفمند
عضو شورای عالی حوزه های علمیه كشور دو سیاست مهم و مكمل را برشمرد و افزود:
«نخست: خروجی هدفمند»؛ یعنی تربیت هدفمند نیروها و هدایت آنان به عرصه هایی چون مسجد، آموزش، مدیریت و حوزه‌های اجتماعی؛
«دوم، ماندگاری هدفمند»؛ یعنی صیانت از نخبگان و استعدادهای برجسته برای آینده حوزه و نگه‌داشت نخبگان و استعدادهای برتر در داخل حوزه، برای تداوم علمی و مدیریتی آینده‌ی آن.
این، وظیفه‌ای كلیدی بر دوش امور طلاب است تا هم نخبگان را حفظ كند و هم نیروهای كارآمد را در مسیرهای درست به‌كار گیرد.
البته در نظام حمایتی، باید توازن رعایت شود تا نه افراد ممتاز گرفتار غرور شوند، نه دیگران احساس تحقیر.
اعتدال در رفتار، اصل حاكم بر همه‌ی این سیاست‌هاست.
محورهای تكمیلی و آینده‌نگر
1. نگاه جامع به سلامت طلاب
مدیر حوزه های علمیه كشور بر ضرورت نگاه جامع به سلامت طلاب تأكید كرد و گفت: سلامت جامع شامل تغذیه، ورزش، اردوهای فرهنگی، خانواده، سبك زندگی، مشاوره و ... است. این امر نیازمند كار علمی، تحقیق و سرمایه‌گذاری است.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه تصریح كرد: باید طراحی برای سلامت جامع انجام شود كه همه جهات در آن مدنظر باشد.
2. بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و هوش مصنوعی
آیت الله اعرافی با اشاره به تشكیل شورای فناوری و هوش مصنوعی در حوزه، گفت: از حدود 10 سال پیش در امور محتوایی كارهای مهمی در علوم اسلامی آغاز شده كه به زودی از چند كار مهم رونمایی خواهد شد.
مدیر حوزه های علمیه كشور افزود: در دوره جدید مدیریت، برنامه ریزی قابل توجهی برای زیرساخت‌های هوش مصنوعی انجام شده است. هوش مصنوعی هم چالش‌ها و تهدیدهای بزرگ دارد و هم فرصت‌های بزرگ. ما باید پیشگامانه بر آن سوار شویم و مخاطرات را به حداقل برسانیم.
وی تصریح كرد: ستاد هوش مصنوعی و تمدن اسلامی و مركز فناوری حوزه در حال ارائه خدمات به اسناد كشوری و روند هوش مصنوعی در كشور هستند.
3. تحلیل داده‌محور و آمار دقیق
مدیر حوزه های علمیه كشور با تأكید بر اهمیت آمار و ارقام، گفت: گزارش‌های دقیق درباره ازدواج، ورزش و سلامت طلاب، بدون تردید بر روی تصمیمات اثر می‌گذارد.
آیت الله اعرافی با اشاره به بازدید از مجموعه همراه اول، گفت: بررسی حجم مكالمات و مراجعات اینترنتی نشان می‌دهد كه با ورود به ماه رمضان، الگوهای ارتباطی به‌طور چشمگیری تغییر می‌كند.
مدیر حوزه های علمیه كشور تأكید كرد: انتظار من از امور طلاب این است كه تحلیلگر باشد و تحلیل‌های آن بر نظام آموزشی، پژوهشی و تبلیغی را تأثیر بگذارد و راهبری كند.
4. هم‌افزایی درون‌دستگاهی و میان‌دستگاهی
آیت الله اعرافی بر ضرورت هماهنگی كامل با معاونت‌های دیگر تأكید كرد و گفت: شما باید با معاونت‌های دیگر واقعاً یك‌دست و در واقع ید واحده باشید و نهایت تعامل را با سایر نهادهای همسو و همكاری داشته باشید.
مدیر حوزه های علمیه سراسر كشور افزود: در سطح بالاتر نیز باید با دفتر مقام معظم رهبری، دفاتر مراجع عظام، خیرین، امامان جمعه و ... شبكه‌سازی كنید تا علاوه بر توسعه خدمات مسنجم از موازی كاری ها جلوگیری شود.
5. آراستگی، پاكیزگی و انضباط
مدیر حوزه های علمیه سراسر كشور گفت: آراستگی، پاكیزگی و انضباط در مدارس، محل تغذیه و استراحت طلاب بسیار مهم است. نه به معنای تجمل‌گرایی، بلكه اجتناب از به هم ریختگی. باید تعادل باشد كه نه حس اشرافی‌گری باشد و نه شلختگی. باید نگاهی چشم‌نواز و متناسب با شأن نظام دینی در محیط حوزه حاكم باشد.
6. صیانت از شأن و منزلت حوزه
وی با تأكید بر اینكه شأن حوزه اصل است، گفت: این جایگاه در قرون متمادی پاسدار دین و دنیای مردم بوده است. امروز هم در معركه‌های بزرگ جهان معاصر، رسالت سنگینی بر دوش حوزه است. این منزلت شاه‌بیت كار ما باید باشد و همه كارهایمان باید آن را تقویت كند.
7. ارتقاء كیفی و كمی در استان‌ها
مدیر حوزه های علمیه كشور با اشاره به پیشرفت‌های چشمگیر حوزه در استان‌ها، گفت: هفت هشت سال پیش، رشته‌های رسمی در استان‌ها بیش از هفت هشت مورد در سه چهار استان نبود. اكنون بیش از 100 رشته رسمی در بیش از 20 استان اجرا می‌شود.
آیت الله اعرافی افزود: در حوزه درس خارج نیز پیش از این، به‌جز دو سه استان كه سابقه داشتند، در جاهای دیگر یا وجود نداشت یا اگر بود تعریف‌شده نبود. اكنون بین 15 تا 20 استان دوره‌های درس خارج رسمی دارند و تلاش می‌كنیم سطوح عالی را نیز ارتقا دهیم.
مدیر حوزه های علمیه كشور با اشاره به رسمی‌سازی مدارس علمیه، تصریح كرد: بیش از یكصد مدرسه علمیه كه مجوز نداشتند یا مجوز موقت داشتند، مجوز رسمی دریافت كردند. همچنین پژوهشسراها، كانون‌های پژوهشی، گروه‌های علمی و ده‌ها مسئله جدید در استان‌ها راه‌اندازی شده است؛ از فقه معاصر كه در بسیاری از مناطق شروع شده تا ده‌ها موضوع دیگر كه باید در استان‌ها مصداق پیدا كند، آغاز شده است.
واسپاری هوشمند با نظارت كیفی
عضو شورای عالی حوزه های علمیه با اشاره به واسپاری مسئولیت‌ها به استان‌ها در حوزه امور طلاب و تبلیغ، گفت: تقاضای ما این است كه به كیفیت این واسپاری‌ها توجه شود.
مدیر حوزه های علمیه كشور تأكید كرد: استان‌ها باید بتوانند همان‌جا طراحی، پیاده‌سازی و اجرا كنند و كمتر به ستاد نیاز داشته باشند. این امر مراقبت و هوشمندی می‌خواهد. در بحث‌های گروه‌های علمی و پایان‌نامه‌ها همه در دستور است؛ بعضی جاها انجام شده و جاهای دیگر انجام خواهد شد.
8. مشاركت طلاب در خدمات
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم بر اهمیت حس مشاركت در طلاب تأكید كرد و گفت: مشاركت طلاب در خدمات امر مهمی است. خود طلاب باید حس مشاركت داشته باشند تا نه‌تنها در تربیت خود، بلكه در خدمت‌رسانی به جامعه نیز نقش‌آفرین باشند.
9. جذب و پذیرش با كیفیت
مدیر حوزه های علمیه تصریح كرد: جذب و پذیرش با كیفیت باید واقعاً یك اولویت برای ما باشد. كیفیت ورودی، تأثیر مستقیم بر كیفیت خروجی دارد و باید در این زمینه با دقت و هوشمندی عمل كنیم.
10. اولویت مسكن طلاب
آیت الله اعرافی با تأكید بر اینكه تأمین مسكن از اولویت‌های مهم است، گفت: در بازدید اخیر از اردبیل كه در این زمینه پیشگام است، مشاهده كردیم كه مركز خدمات در طرح ملی مسكن كمك می‌كند و خود امور طلاب نیز مساعدت دارد. در كارهای پشتیبانی هم اردبیل تقریباً اول كشور است؛ از منابع پایداری كه دارد به‌خوبی استفاده كرده است.
وی افزود: هرچند كار ما تا حدی محدود است، اما در دوره‌های اخیر حدود 400 تا 500 میلیارد تومان وام عمدتاً برای مسكن داده شده است. با این حال، واقعاً نیاز مسكن طلبه و استاد بالاتر از این‌هاست.
مدیر حوزه های علمیه كشور تصریح كرد: نیاز مسكن طلاب استان‌ها را باید در اولویت اول قرار داد.
حمایت از اساتید تمام‌وقت
آیت الله اعرافی با اشاره به حمایت از اساتید تمام‌وقت، افزود: ما هدف‌گذاری كردیم كه از چهار منبع به هر استاد كمك شود. بر تأمین مسكن تأكید می‌كنم كه باید در اولویت برنامه‌ها باشد.
جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده
مدیر حوزه های علمیه كشور در بخش پایانی سخنان خود، دو محور اصلی را یادآور شد و گفت: یكی نظام خدمت‌رسانی اسلام بود كه به اصول و فلسفه آن پرداختیم، و دیگری وارد حوزه شدیم و درباره انتظاراتی كه در بخش امور طلاب وجود دارد سخن گفتیم. شما همه این‌ها را دارید انجام می‌دهید و باید به پیش برویم.
وی با اشاره به برنامه دوم پنج ساله كه در حال نهایی شدن است، افزود: ان‌شاءالله با تجربه‌ای كه از برنامه اول آموختیم، بتوانیم گام‌های اساسی‌تری برداریم و به‌ویژه در قلمرو آنچه در پیام «حوزه پیشرو سرآمد» آمده است، بتوانیم گام‌های بنیادین‌تری را برداریم.
تقدیر و تشكر پایانی
مدیر حوزه های علمیه سراسر كشور در پایان تصریح كرد: اصل حضور من در اینجا برای تقدیر و تشكر از شما همكاران عزیز بود كه با زحمات فراوان و اخلاص در خدمت حوزه و روحانیت هستید.
در انتهای این نشست 150 دقیقه ای نمایندگانی از شهرها و استان های كهگیلویه و بویراحمد، فارس، مركزی، بوشهر، بابل نكاتی را مطرح كردند كه مدیرحوزه های علمیه به آنها پاسخ داد.
