مدیر حوزه های علمیه در نشست اساتید و مفسران قرآن كریم با تأكید بر اینكه قرآن تنها متن اصیل آسمانی و نیاز مشترك همه بشریت است، گفت: حوزههای علمیه با وجود دستاوردهای گسترده در عرصه تفسیر و علوم قرآنی، هنوز در برابر عظمت قرآن و نیاز جهانی راهی طولانی در پیش دارند و باید با رویكردی تمدنی، اجتهادی و بینالمللی وارد میدان شوند.
آیتالله علیرضا اعرافی در هم اندیشی اساتید و مفسران تخصصی قرآن كریم كه در دفتر مدیریت حوزههای علمیه برگزار شد، با تبریك میلاد مبارك حضرت فاطمه زهرا(س) و سالروز تولد امام خمینی(ره)، بر ضرورت پاسداشت این مناسبتهای بزرگ و تعظیم مقام بانوی دو عالم تأكید كرد.
تجلیل از مقام حضرت زهرا(س) و محكومیت رفتارهای جاهلانه
مدیر حوزه های علمیه با اشاره به برخی سخنان ناروا نسبت به ساحت قدسی حضرت زهرا(س)، اظهار داشت: هر سخن جاهلانهای كه به این مقام عظیم تعرض كند اگر از افراد كمسواد باشد مایه تأسف و اندوه است. همه ما وظیفه داریم از اُمّالائمه و سرچشمه بیپایان فضائل الهی با رویكردی عالمانه، حكیمانه و شجاعانه دفاع كنیم.
امام خمینی(ره)؛ خورشید برافروزنده اندیشه اسلامی
عضو شورای عالی حوزه های علمیه با گرامیداشت یاد و راه امام خمینی(ره) گفت: عظمت امام راحل همچون خورشیدی تابان است كه قرنها نمونهای مشابه برای آن به آسانی یافت نمیشود. او پرچم اسلام را در جهان برافراشت و موجی عظیم از حیات دینی و تمدنی ایجاد كرد. سالروز میلاد امام(ره)، یادآور تولد بنیانگذار نهضتی عظیم، تحولساز و تمدنساز است.
تجلیل از شهدا و تأكید بر سرمایههای اصلی انقلاب
آیتالله اعرافی با اشاره به جایگاه والای شهدا افزود: باید یاد شهدای عالیقدر، شهدای دفاع مقدس، شهدای دو سال اخیر و بیش از پنج هزار شهید حوزه و روحانیت را گرامی داشت. منظومه شهادت در حوزه، منظومهای درخشان و پشتیبان اصلی ماست. امام(ره) و شهدا سرمایههای بنیادین انقلاباند.
مدیر حوزه های علمیه از رهبر معظم انقلاب به دلیل حمایتها و هدایتهای مستمر نسبت به حوزه و از مراجع عظام تقلید به عنوان راهنمایان اصلی حوزههای علمیه تقدیر كرد.
گزارشی از وضعیت و رویشهای جدید قرآنی در حوزه
آیت الله اعرافی با قدردانی از اساتید و مفسران گفت: در كاروان قرآنی حوزه شاهد رویشهای بسیار ارزشمند هستیم؛ از نیروهای جوان خوشفكر گرفته تا اساتید برجستهای كه طرحها و ابتكارات نو در قلمرو قرآن ارائه كردهاند.
مدیر حوزه های علمیه با ارائه گزارشی از تحولات قرآنی پس از انقلاب، به چهار عرصه اشاره كرد:
1) صدها مركز آموزشی و پژوهشی قرآنی در سطوح عالی فعالاند.
2) دهها نشریه تخصصی، هزاران مقاله و صدها پایاننامه تولید شده است.
3) دهها نرمافزار قرآنی عرضه و دهها تفسیر جامع ترتیبی و موضوعی تدوین شده است.
4) ترجمههای قرآن و تفاسیر به دهها زبان دنیا گسترش یافته است.
مدیر حوزه های علمیه اظهار كرد: این حجم از كارها پیش از انقلاب سابقه نداشت و به بركت انقلاب اسلامی و مجاهدت استادان و طلاب به دست آمده است.
قرآن؛ تنها متن اصیل آسمانی در جهان
عضو شورای عالی حوزه های علمیه با اشاره به پژوهشهای تاریخی در باب كتابهای آسمانی، خاطرنشان كرد: در سراسر جهان هیچ متنی وجود ندارد كه مدعی باشد بدون تحریف و دستنخورده از آسمان رسیده است. قرآن تنها متن اصیل و بیپیرایه الهی است و ما برای این حقیقت، برهانهای روشن داریم.
آیتالله اعرافی اذعان كرد: قرآن هم آیینه تكوین است و هم تشریع؛ در نهجالبلاغه بیش از پنجاه توصیف درخشان برای عظمت قرآن آمده است كه هر كدام نیازمند بحثی مستقل است.
ضرورت نگاه جهانی در فعالیتهای قرآنی
مدیر حوزههای علمیه اظهار كرد: با وجود همه فعالیتها، در برابر عظمت قرآن و در برابر نیاز جهانی از هفت میلیارد انسان امروز تا میلیاردها انسان آینده كار ما اندك است. مخاطب حوزه فقط ایران و جهان اسلام نیست؛ همه بشریت مخاطب ماست.
محورهای پیشنهادی برای ارتقای فعالیتهای قرآنی:
آیتالله اعرافی در ادامه مجموعهای از محورهای راهبردی را برای آینده فعالیتهای قرآنی حوزه ارائه كرد:
1) ضرورت رویكرد تمدنی به قرآن
قرآن متن تمدنی است و بر همه ساحات زندگی بشر سایه میافكند. نگاه تمدنی باید هم در رشتههای تخصصی قرآنی و هم در كل ساختار رشتههای حوزوی جریان یابد.
برداشتهای تقلیلگرایانه یا افراطی از تمدن دینی نادرست است؛ قرآن مسیر متوازن، عقلانی و هدایتگر ارائه میدهد.
2) حضور پررنگتر قرآن در همه علوم اسلامی
قرآن باید در فقه، اصول، فلسفه، كلام، حدیث و دیگر علوم اسلامی عمیقتر وارد شود. امروز نیز حضور دارد؛ اما ظرفیتهای آن بسیار بیش از این است.
3) تعمیق رویكرد اجتهادی در تفسیر
ابلاغ آییننامه جدید در حوزه، مسیر رسمی برای برگزاری «درسهای اجتهادی در تفسیر» را فراهم كرده است. متون مهم تفسیری مانند مجمعالبیان و المیزان وارد برنامه رسمی آموزشی خواهند شد.
4) امتداد تفسیر به سمت علوم انسانی و مسائل نو
رشتههای علوم انسانیِ مرتبط با قرآن باید توسعه یابد. سطوح عالی حوزه باید در این میدان نقشآفرینی جدی داشته باشند.
5 ) تدوین سامانه تقریرات و گسترش درسهای تفسیری
ثبت و ضبط علمی درسها و تقریرات تفسیری باید نظاممند دنبال شود.
6. تقویت تفسیر روایی
حوزه نیازمند كارهای عمیقتر، گستردهتر و سازمانیافتهتر در این بخش است.
7) توجه ویژه به عرصه بینالملل و ترجمه مفاهیم قرآنی
مفسر و پژوهشگر باید بداند جهان درباره قرآن چه میگوید و مخاطبان جهانی چه نیازهایی دارند. ترجمههای نو و اقدامات هوشمندانه در انتقال مفاهیم ضروری است.
8) بهرهگیری گسترده از هوش مصنوعی در مطالعات قرآنی
هوش مصنوعی معادلات آینده را تغییر میدهد. اگر از آن غافل بمانیم عقب خواهیم افتاد. اقدامات خوبی در مركز نور آغاز شده و باید چندبرابر تقویت شود.
9) ایجاد نقشه جامع قرآنی و تقسیم كار ملی
مجموعه مراكز قرآنی باید در چارچوب نقشهای جامع هماهنگ شوند. استمرار تبادل میان اساتید و مراكز تفسیری ضروری است.
10) تفسیر، تبلیغ و ارتباط مؤثر با نسل جوان
تولید محتوا و برنامههای قرآنی متناسب با نسل جدید یكی از مهمترین وظایف حوزه است.
11) موضوعشناسی قرآن و تدوین منابع نظاممند پژوهشی
مجموعه موضوعات قرآنی باید تكمیل، بازسازی و در اختیار پایاننامهها و پژوهشها قرار گیرد.
12) تربیت نخبگان درجهیك تفسیری
حوزه علاوه بر تربیت نیروهای تخصصی در سطوح مختلف، باید قلههای علمی در تفسیر پرورش دهد تا پاسخگوی نیازهای آینده باشد.
تأكید بر استمرار جلسات كارشناسی و دریافت دیدگاههای اساتید
آیتالله اعرافی در پایان با تأكید بر استمرار جلسات كارشناسی و دریافت دیدگاههای اساتید گفت: همه ما باید اعتراف كنیم كه در برابر قرآن، تقصیر و قصور بسیار داریم اما با همت جمعی و نگاه تمدنی میتوانیم گامهایی بزرگتر در تبیین معارف قرآن و رساندن پیام الهی به سراسر جهان برداریم.
